15 Nguyên Nhân Phổ Biến Gây Trào Ngược Dạ Dày Và Giải Pháp Điều Trị

Nguyên Nhân Phổ Biến Gây Trào Ngược Dạ Dày

Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là một bệnh lý phổ biến có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Để quản lý và điều trị hiệu quả, cần phải hiểu rõ nguyên nhân gây ra tình trạng này. Dưới đây là 15 nguyên nhân chính gây trào ngược dạ dày, cùng với những giải thích chi tiết về từng nguyên nhân:

1. Rối Loạn Chức Năng Cơ Thắt Thực Quản Dưới (LES)

Cơ thắt thực quản dưới (LES) là một cơ vòng nằm ở điểm giao giữa thực quản và dạ dày. Chức năng chính của LES là đóng lại sau khi thức ăn và dịch tiêu hóa vào dạ dày, ngăn không cho axit và thức ăn trào ngược lên thực quản. Khi cơ này suy yếu hoặc không hoạt động đúng cách, axit dạ dày có thể dễ dàng trào ngược lên thực quản, gây ra triệu chứng ợ nóng và khó chịu. Nguyên nhân dẫn đến suy yếu LES có thể bao gồm:

• Cấu trúc Bất Thường: Các yếu tố di truyền hoặc bệnh lý bẩm sinh có thể làm ảnh hưởng đến cấu trúc và chức năng của LES.
• Thực Phẩm và Đồ Uống: Một số thực phẩm và đồ uống như thực phẩm nhiều chất béo, chocolate, caffein, và rượu có thể làm giãn cơ LES.
• Thuốc: Một số loại thuốc như thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) hoặc thuốc điều trị cao huyết áp có thể làm suy yếu LES.

2. Béo Phì

Béo phì là một yếu tố nguy cơ quan trọng trong việc gây ra trào ngược dạ dày. Khi cơ thể thừa cân, đặc biệt là khi mỡ tập trung quanh bụng, áp lực bên trong ổ bụng tăng lên. Áp lực này có thể làm gia tăng sự trào ngược của axit dạ dày lên thực quản. Ngoài ra, mỡ bụng cũng có thể làm giãn cơ LES, làm giảm khả năng ngăn chặn axit dạ dày trào ngược.

3. Căng Thẳng

Căng thẳng và lo âu có thể ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa theo nhiều cách. Căng thẳng kích thích cơ thể sản xuất hormone cortisol, dẫn đến tăng cường sản xuất axit dạ dày. Đồng thời, căng thẳng có thể làm giảm khả năng hoạt động của LES, dẫn đến tình trạng trào ngược dạ dày. Tinh thần căng thẳng cũng có thể dẫn đến các hành vi như ăn uống không điều độ hoặc tiêu thụ thực phẩm không lành mạnh, làm tình trạng trào ngược dạ dày thêm nghiêm trọng.

4. Thuốc Men

Nhiều loại thuốc có thể làm trầm trọng thêm tình trạng trào ngược dạ dày, bao gồm:

• Thuốc Chống Viêm Không Steroid (NSAIDs): Các thuốc như aspirin, ibuprofen, và naproxen có thể làm tổn thương niêm mạc dạ dày và giảm khả năng đóng của LES.
• Thuốc Chẹn Kênh Canxi: Được sử dụng để điều trị cao huyết áp và bệnh tim, thuốc này có thể làm giãn cơ LES.
• Thuốc Kháng Cholinergic: Dùng để điều trị các rối loạn như dị ứng và tăng nhãn áp, thuốc này có thể làm giảm nhu động dạ dày và làm giãn LES.
• Thuốc Chủ Vận Beta-Adrenergic: Dùng cho bệnh hen suyễn, thuốc này có thể làm giãn cơ LES và làm giảm khả năng ngăn chặn axit dạ dày.
• Các Loại Thuốc Khác: Bao gồm thuốc chống trầm cảm ba vòng, thuốc kháng histamine, thuốc giảm đau, và các loại thuốc điều trị rối loạn nhịp tim, loãng xương, và bệnh Parkinson.

5. Ăn Quá No

Ăn quá no làm tăng áp lực trong dạ dày và khiến dạ dày căng phồng. Khi dạ dày bị căng quá mức, axit dạ dày dễ dàng trào ngược lên thực quản. Ngoài ra, việc ăn no còn làm giảm khả năng tiêu hóa của dạ dày, dẫn đến tình trạng thức ăn không được tiêu hóa hoàn toàn, làm gia tăng nguy cơ trào ngược.

6. Hút Thuốc Lá

Hút thuốc lá hoặc tiếp xúc với khói thuốc lá có thể góp phần vào tình trạng trào ngược dạ dày theo nhiều cách:

• Giảm Sản Xuất Nước Bọt: Nước bọt giúp trung hòa axit dạ dày, do đó, giảm sản xuất nước bọt có thể làm gia tăng nguy cơ trào ngược.
• Kích Thích Sản Xuất Axit: Caffeine và các hóa chất trong khói thuốc có thể làm tăng sản xuất axit dạ dày.
• Giảm Tốc Độ Làm Rỗng Dạ Dày: Hút thuốc có thể làm giảm tốc độ làm rỗng dạ dày, dẫn đến tình trạng trào ngược axit.

7. Suy Giảm Chức Năng Dạ Dày

Chức năng dạ dày có thể bị suy giảm do nhiều nguyên nhân, bao gồm:

• Rối Loạn Thần Kinh: Các vấn đề về thần kinh có thể làm chậm tốc độ làm rỗng dạ dày và làm tăng áp lực trong dạ dày.
• Rối Loạn Cơ Bắp: Các vấn đề về cơ bắp dạ dày có thể làm giảm khả năng tiêu hóa và làm tăng nguy cơ trào ngược.

8. Co Thắt Dạ Dày Bất Thường

Trong quá trình tiêu hóa, dạ dày di chuyển thức ăn qua hệ tiêu hóa bằng cách co thắt. Nếu các cơn co thắt này trở nên bất thường, có thể dẫn đến các vấn đề tiêu hóa và trào ngược dạ dày. Nguyên nhân gây co thắt bất thường có thể bao gồm:

• Cơ Co Thắt: Co thắt quá mức hoặc không đều trong dạ dày có thể dẫn đến tình trạng trào ngược.
• Rối Loạn Thần Kinh hoặc Hormone: Các rối loạn ảnh hưởng đến sự điều phối của cơ bắp dạ dày có thể gây ra các cơn co thắt bất thường.

9. Hen Suyễn

Nghiên cứu cho thấy có mối liên hệ rõ rệt giữa hen suyễn và trào ngược dạ dày. Các yếu tố liên quan bao gồm:

• Ho Kèm Theo: Các cơn ho thường xuyên có thể làm thay đổi áp lực trong ngực, dẫn đến trào ngược dạ dày.
• Thuốc Hen Suyễn: Một số loại thuốc điều trị hen suyễn có thể làm giãn đường thở và cơ LES, làm tăng nguy cơ trào ngược.

10. Tiêu Thụ Một Số Loại Thực Phẩm

Một số thực phẩm và đồ uống có thể làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày, bao gồm:

• Bạc Hà: Có thể làm giãn cơ LES, dẫn đến trào ngược.
• Chocolate: Chứa các thành phần có thể làm giãn cơ LES và tăng sản xuất axit.
• Thực Phẩm Chiên và Nhiều Dầu Mỡ: Có thể làm giảm tốc độ tiêu hóa và làm gia tăng triệu chứng trào ngược.
• Các Sản Phẩm Sữa Nguyên Chất: Có thể làm tăng sản xuất axit dạ dày và làm gia tăng triệu chứng trào ngược.

11. Dùng Cà Phê

Cà phê có tính axit cao và chứa caffeine, có thể làm gia tăng sản xuất axit dạ dày. Sự gia tăng axit có thể gây kích thích dạ dày và làm trầm trọng thêm các triệu chứng trào ngược. Ngoài ra, cà phê cũng có thể làm giảm khả năng làm rỗng dạ dày, dẫn đến tình trạng trào ngược.

12. Mang Thai

Trong thời kỳ mang thai, cơ thể sản xuất nhiều hormone như estrogen và progesterone, có thể làm giãn cơ LES và tăng nguy cơ trào ngược dạ dày. Bụng nở rộng trong thai kỳ cũng tạo áp lực thêm lên dạ dày, làm tăng nguy cơ trào ngược.

13. Uống Rượu

Uống rượu có thể làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày bằng cách:

• Tăng Sản Xuất Axit: Rượu có thể kích thích dạ dày sản xuất nhiều axit hơn.
• Giãn Cơ LES: Rượu có thể làm giảm khả năng đóng của cơ LES, dẫn đến tình trạng trào ngược.
• Làm Suy Yếu Khả Năng Tự Làm Sạch: Rượu có thể làm suy yếu khả năng tự làm sạch của thực quản, làm tăng nguy cơ trào ngược và viêm thực quản.

14. Ăn Đêm

Ăn tối muộn và nằm ngủ ngay sau khi ăn có thể làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày. Khi bạn nằm, lực hấp dẫn không còn hỗ trợ việc giữ axit dạ dày trong dạ dày, làm tăng nguy cơ axit trào ngược lên thực quản. Để giảm nguy cơ, nên tránh ăn ít nhất 2-3 giờ trước khi đi ngủ.

15. Thoát Vị Hiatal

Thoát vị hiatal là tình trạng phần trên của dạ dày bị đẩy lên trên cơ hoành và vào trong khoang ngực. Điều này có thể làm giãn cơ LES và làm giảm khả năng ngăn chặn axit dạ dày trào ngược. Thoát vị hiatal có thể xảy ra do yếu tố bẩm sinh hoặc do áp lực kéo dài lên dạ dày, như trong trường hợp béo phì hoặc táo bón mãn tính.

Hiểu rõ các nguyên nhân này giúp bạn có cái nhìn sâu sắc hơn về trào ngược dạ dày và từ đó áp dụng các phương pháp điều trị phù hợp để kiểm soát và cải thiện tình trạng sức khỏe của mình.