1. Viêm Xoang Là Gì
Viêm xoang (Sinusitis) là tình trạng viêm hoặc sưng các mô lót bên trong xoang – các khoang không khí nằm phía sau trán, mũi, gò má và mắt. Khi các xoang này bị viêm, chúng có thể gây ra cảm giác đau, khó chịu, và nhiều triệu chứng khác.
Viêm xoang có thể phân thành hai loại chính: viêm xoang cấp tính (kéo dài dưới 4 tuần) và viêm xoang mãn tính (kéo dài hơn 12 tuần hoặc tái phát nhiều lần trong năm).
2. Nguyên Nhân Gây Bệnh
Viêm xoang là một bệnh lý phổ biến và có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm nhiễm trùng, dị ứng, và các yếu tố môi trường.
- Nhiễm Trùng Do Virus: Viêm xoang cấp tính thường bắt đầu từ một nhiễm trùng do virus, chẳng hạn như cảm lạnh thông thường. Virus xâm nhập vào niêm mạc mũi và xoang, gây sưng viêm và làm tắc nghẽn các lỗ xoang. Sự tắc nghẽn này dẫn đến việc dịch nhầy bị giữ lại trong xoang, tạo điều kiện cho vi khuẩn và nấm phát triển, từ đó gây nhiễm trùng thứ cấp.
- Nhiễm Trùng Do Vi Khuẩn và Nấm: Khi bệnh kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng hơn, vi khuẩn và nấm có thể gây ra viêm xoang mãn tính. Những loại vi khuẩn phổ biến gây viêm xoang bao gồm Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, và Moraxella catarrhalis. Ngoài ra, những người có hệ miễn dịch suy yếu hoặc có bệnh lý nền như tiểu đường có nguy cơ cao mắc viêm xoang do nấm.
- Dị Ứng: Dị ứng với các chất như phấn hoa, lông thú cưng, mạt bụi, và khói thuốc lá cũng là nguyên nhân chính gây viêm xoang, đặc biệt là viêm xoang mãn tính. Khi tiếp xúc với các chất gây dị ứng, hệ miễn dịch phản ứng bằng cách sản xuất ra các chất hóa học như histamin, gây viêm nhiễm và làm tắc nghẽn các lỗ xoang.
- Yếu Tố Cấu Trúc Mũi: Các bất thường về cấu trúc như lệch vách ngăn mũi, polyp mũi, và các khối u lành tính trong mũi cũng có thể gây tắc nghẽn và cản trở dòng chảy của dịch nhầy, từ đó dẫn đến viêm xoang.
- Môi Trường và Lối Sống: Ô nhiễm không khí, khói bụi, khói thuốc lá, và tiếp xúc với các hóa chất độc hại trong môi trường làm việc có thể gây kích ứng niêm mạc mũi và xoang, làm tăng nguy cơ viêm xoang.
3. Triệu Chứng 
Triệu chứng của viêm xoang có thể thay đổi tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Tuy nhiên, các triệu chứng phổ biến nhất bao gồm:
- Nghẹt Mũi: Một trong những triệu chứng chính của viêm xoang là nghẹt mũi, khiến người bệnh khó thở qua mũi. Nghẹt mũi có thể đi kèm với cảm giác đau và áp lực ở khu vực quanh mắt, gò má, và trán .
- Chảy Dịch Mũi: Dịch mũi có thể màu trắng đục, vàng, hoặc xanh, chảy ra từ mũi hoặc xuống họng, gây cảm giác khó chịu và đôi khi dẫn đến viêm họng .
- Đau và Áp Lực Xoang: Viêm xoang gây ra cảm giác đau nhức và áp lực ở vùng xoang bị viêm. Đau thường tập trung ở trán, giữa mắt, hoặc xung quanh gò má, và có thể lan ra tai, răng, hoặc hàm trên .
- Ho và Sốt: Ho thường nặng hơn vào ban đêm, do dịch mũi chảy xuống họng khi nằm. Sốt có thể xuất hiện trong trường hợp viêm xoang cấp tính, đặc biệt khi có nhiễm trùng do vi khuẩn .
- Mất Khả Năng Ngửi và Vị Giác: Người bị viêm xoang thường mất cảm giác ngửi và vị giác, do các lỗ xoang bị tắc nghẽn hoặc do tình trạng viêm kéo dài .
4. Phân Biệt Viêm Xoang và Viêm Mũi Dị Ứng
Viêm xoang và viêm mũi dị ứng đều ảnh hưởng đến hệ hô hấp trên, nhưng chúng khác nhau về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị.
- Viêm Xoang: Thường do nhiễm trùng hoặc các vấn đề về cấu trúc mũi gây ra. Triệu chứng chính bao gồm đau và áp lực ở các hốc xoang, chảy dịch mũi màu vàng hoặc xanh, và có thể kèm theo sốt. Viêm xoang thường kéo dài hơn viêm mũi dị ứng và cần điều trị bằng kháng sinh trong trường hợp có nhiễm trùng do vi khuẩn.
- Viêm Mũi Dị Ứng: Đây là phản ứng của hệ miễn dịch đối với các tác nhân dị ứng như phấn hoa, mạt bụi, hoặc lông thú cưng. Các triệu chứng chính bao gồm ngứa mũi, hắt hơi, chảy nước mũi trong suốt, và mắt đỏ ngứa. Viêm mũi dị ứng thường không gây đau nhức hoặc sốt, và có thể kiểm soát bằng cách tránh tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng và sử dụng thuốc kháng histamin.
5. Cách Điều Trị
Điều trị viêm xoang phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Các phương pháp điều trị phổ biến bao gồm:
- Sử Dụng Thuốc:
- Thuốc Kháng Sinh: Được sử dụng nếu tác nhân gây bệnh là do vi khuẩn gây ra.
- Thuốc Kháng Viêm Không Steroid (NSAIDs): Giúp giảm đau và viêm.
- Thuốc Kháng Histamin và Steroid Xịt Mũi: Hữu ích cho những người bị viêm xoang do dị ứng.
- Nước Muối Sinh Lý: Giúp rửa sạch các xoang và giảm triệu chứng nghẹt mũi.
- Phẫu Thuật: Được chỉ định trong trường hợp viêm xoang mãn tính không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác, đặc biệt khi có các vấn đề về cấu trúc như lệch vách ngăn mũi hoặc polyp mũi.
- Điều Trị Tại Nhà:
- Xông Hơi: Hít hơi nóng từ nước sôi có thể giúp làm loãng dịch mũi và giảm nghẹt mũi.
- Uống Nhiều Nước: Giữ cho cơ thể đủ nước giúp làm loãng dịch nhầy.
- Nghỉ Ngơi Đủ: Để hệ miễn dịch có thời gian chống lại nhiễm trùng.
6. Kết Luận
Viêm xoang là một bệnh lý phổ biến nhưng có thể gây ra nhiều biến chứng nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách. Việc nhận biết các nguyên nhân, triệu chứng và phân biệt viêm xoang với viêm mũi dị ứng là vô cùng quan trọng để có thể áp dụng phương pháp điều trị phù hợp. Đối với những người có nguy cơ cao mắc bệnh, việc duy trì một lối sống lành mạnh, tránh tiếp xúc các tác nhân gây dị ứng, và giữ vệ sinh mũi là những biện pháp hữu ích để phòng ngừa và giảm thiểu triệu chứng của bệnh.
